Vormgeving en beplanting
Verschillende soorten hagen vormen een stevige structuur die de ruimte indelen in meerdere plekken. De basis is een gazon met daarin bloemenweides, waarvan de losse beplanting zorgt voor een sterk contrast met het gemaaide gras. Een boomgaard van appelbomen geeft de tuin hoogte en versterkt de geometrische indeling. De heldere padenstructuur verbindt de verschillende plekken met elkaar. De sloot met knotwilgen erlangs loopt door tot aan de wiek aan de westzijde. Het is behalve een belangrijk structuurelement in dit ontwerp ook een ’citaat’ uit het omringende landschap. Het gehele terrein wordt omzoomd door een bossingel.
Het doen van experimenten met beplanting en materialen is nog steeds één van de doelstellingen van de Tuinen Mien Ruys. De meeste tuinen elders op het terrein zijn door Mien Ruys ontworpen en hebben daardoor de status van rijksmonument of gemeentelijk monument. De mogelijkheden om te experimenteren zijn in deze tuinen zeer beperkt. In de Nieuwe proeftuin is binnen de gestructureerde indeling ruimte om verschillende soorten beplantingen uit te proberen. De experimenten worden na verloop van tijd weer vervangen voor nieuwe proeven.
Heleniumborder (2010)
De Heleniumborder is een voorbeeld van een border waarbij één vaste plantensoort het uitgangspunt is. De verschillende Helenium-variëteiten worden gecombineerd met andere vaste planten en siergrassen. De border is voortgekomen uit de Heleniumcollectie die door Beatrice Krehl (tuinvrouw van 1996 tot 2005) in de loop der jaren was verzameld. Eerder had de collectie een eigen plek in de Nieuwe proeftuin. Met de aanleg van de Heleniumborder zijn de beste variëteiten die nog niet in de Tuinen waren toegepast, uitgekozen. De rest van de collectie is overgedaan aan Henk en Dori Jacobs van kwekerij Jacobs, die sinds 2007 houder is van ‘De Nederlandse Plantencollectie Helenium’. Zowel Helenium ‘Mien Ruys’ als Helenium ‘Beatrice’ zijn op kwekerij Jacobs geselecteerd.
Groei & Bloeiborder (2011)
In 2011 is door Groei & Bloei het 26-planten-plan geïntroduceerd met het doel om meer beplanting en minder bestrating in de tuin te stimuleren. In hun maandblad hebben zij aandacht besteed aan 26 verschillende planten voor mensen met weinig tijd en weinig kennis van groen. Vaste planten, siergrassen en enkele heesters die weinig onderhoud vragen en met elkaar zorgen voor een lange bloeitijd en beleving van de seizoenen. Het idee van het 26-planten-plan is geïnspireerd op een uitspraak van Mien Ruys: ‘Als je met een alfabet van slechts 26 letters alles kunt zeggen wat je wilt, dan moet je met een beperkt aantal planten ook iedere tuin kunnen maken.’ Onder andere Tineke Grin, tuinvrouw vanaf 2005, heeft een lijst samengesteld met sterke en makkelijk te onderhouden planten. Uiteindelijk zijn er door een groep van 20 vakmensen 26 planten uitgekozen.
Om te laten zien wat het resultaat kan zijn van dit plan is in de Nieuwe proeftuin de Groei & Bloeiborder aangelegd. Een vak van 5 bij 5 meter is beplant met een aantal van de soorten uit het 26-planten-plan. En het werkt; de border kent een lange bloeiperiode en is het gehele jaar door interessant. In 2020 is de beplanting aangepast. De judasboom, Cercis canadensis ‘Forest Pansy’ was inmiddels flink gegroeid en gaf daardoor meer schaduw en een aantal heesters nam teveel ruimte in. Door deze veranderde omstandigheden stonden sommige planten niet meer op de juiste plek.
Wisselborder (2012)
De Wisselborder is in 2012 aangelegd als een kleurrijke blikvanger voor de Nieuwe proeftuin. Er worden combinaties gemaakt van éénjarigen, bollen en knollen, siergrassen en vaste planten. De samenstelling is ieder jaar anders. Soms wordt er een samenwerking gezocht met andere partijen, zoals met Joyce Oomen van Blooming Business in 2017 en 2018.
Heesterrand (2013)
De Heesterrand achter de Mixborder vormt de overgang tussen de wat meer cultuurlijke uitstraling van de Mix- en Heleniumborder en het natuurlijke uiterlijk van de bossingel. In de heesterrand ligt het accent op bloei in het voorjaar en bessen en herfstkleur in het najaar. De heesters zorgen hiermee voor een aanvulling op de Mixborder en Heleniumborder, die vooral in de zomer de aandacht vragen.
Het bosje achter Ruysend riet is met een wilgenhutje, en hut op palen en veel andere verrassingen voor kinderen ingericht als het Geheime Bosje. Dit maakt deel uit van een uitdagende ontdekkingstocht voor kinderen.
Mixborder (2018)
De Mixborder is een experiment met een natuurlijk ogende, onderhoudsvriendelijke beplanting van Lageschaar Vaste Planten. Deze conceptbeplanting bestaat uit verschillende mengsels van sterke vaste planten en siergrassen. Dit wordt veel gebruikt in het openbaar groen, maar kan ook in de particuliere tuin worden toegepast. Door de bodem te bedekken met een laag van 6-8 cm kleine lavasteentjes, wordt onkruidgroei onderdrukt en blijft de waterhuishouding stabieler in zowel droge als natte periodes. In het voorjaar van 2018 zijn de drie plantvakken met elk een eigen mengsel op kleur ingeplant, waarbij rekening is gehouden met grondsoort en standplaats. Door een uitgekiende plantkeuze zijn er vanaf maart tot in december bloeiende planten te zien. Er is een zogenaamde gemengde beplanting toegepast; de planten zijn op het oog willekeurig verdeeld, wat een natuurlijker beeld geeft dan een groepsgewijze aanplant.
Bijen- en vlinderborders (2019)
In het zomernummer 2018 van Onze Eigen Tuin is een artikel over lokplanten gepubliceerd door Anet Scholma, Buro Mien Ruys. In het artikel worden vier beplantingsplannen getoond voor bordertjes op kleur met planten die aantrekkelijk zijn voor bijen of vlinders. In het voorjaar van 2019 zijn deze bijen- en vlinderborders met een aantal kleine aanpassingen aangelegd in de Nieuwe proeftuin.
Studentenborders (2014-2015)
In samenwerking met de T.U. Delft is door de Tuinen Mien Ruys een workshop gegeven aan studenten Landschapsarchitectuur. Naast het opdoen van plantenkennis was de opdracht het maken van een borderontwerp in de Nieuwe proeftuin. Het beste ontwerp is samen met de studenten aangelegd.
Kweekhoek
De Kweekhoek achter de Boerenschuur bestaat uit kleine rechthoekige vlakken met verschillende vaste planten en siergrassen. Hier werden eerder nieuwe variëteiten uitgetest, die door kwekers op de markt worden gebracht als verbeteringen van bestaande soorten. Als bleek dat ze inderdaad een waardevolle toevoeging zijn, kregen ze een plekje in de tuin. De Kweekhoek wordt sinds enkele jaren vooral gebruikt voor het kweken van vaste planten voor de verkoop, als pluktuin voor boeketten en het tijdelijk opslaan van heesters en planten uit de tuin.
Geschiedenis
In 1991 werd het terrein bij de Boerenschuur aangekocht door de Stichting Tuinen Mien Ruys. De schuur werd gerenoveerd en in gebruik genomen voor cursussen en exposities. De grond achter de Boerenschuur gaf ruimte voor nieuwe experimenten. Een deel werd gebruikt als proeftuin voor nieuwe variëteiten, de huidige Kweekhoek. Het overige deel was voorlopig in gebruik als weiland.
In 2006 werd de Beeldentuin aangelegd als expositieruimte voor kunstenaars en opgenomen in de rondwandeling. Al snel bleek dat veel kunstenaars liever zelf hun plek in de Tuinen kozen. Ook was er behoefte aan ruimte om te kunnen experimenteren met nieuwe beplanting. In 2010 is de naam van de Beeldentuin dan ook aangepast naar Nieuwe proeftuin.
Rozenborder (2010)
Eerdere pogingen om rozen als basis voor een beplanting te gebruiken zijn niet zo succesvol geweest, zoals in de huidige Herfsttuin en de Hoektuin. Na de laatste rozenproef in de Tuinen was er inmiddels het één en ander verbeterd in de rozenteelt. In 2010 werd de Rozenborder aangelegd op de plek van de huidige Mixborder en kregen rozen opnieuw een kans om zich te bewijzen. Er werd gekozen voor rozen met het Duitse ADR Rose-predicaat of het vergelijkbare Nederlandse Toproos-predicaat. Dit zijn rozenrassen die worden beoordeeld op onder andere gezondheid, groeikracht en bloei zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen. De rozen werden gecombineerd met sterke vaste planten en siergrassen als experiment voor onderhoudsarme beplanting voor openbaar groen. In 2018 werd de Rozenborder vervangen door de Mixborder; de combinatie van rozen met vaste planten en siergrassen bleek op de zure Dedemsvaartse grond veel onderhoud te vragen.
Heesterborder (2013)
Een experiment om een bloeiende en kleurige border te maken met heesters. Deze missen echter de uitbundigheid en langdurige bloei van veel vaste planten. Ook de variatie in groei- en bloeivorm is minder groot. Daarom werd besloten om de heesters te combineren met heesterrozen. Rozen op eigen wortel die compact en bossig groeien en veel bladmassa maken, waardoor ze goed te mengen zijn met heesters. Voor het luchtige en verticale accent in de border is gebruik gemaakt van siergrassen. In 2019 is de Heesterborder vervangen door de Bijen- en vlinderborders.